ارزیابی اثر بخشی عملیات مدیریتی و احیایی آبخیزداری در ترسیب کربن، مطالعه موردی: حوضه‌های ریمله، رومشکان و کوهدشت

author

  • مهران زند دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
Abstract:

امروزه گرمایش و تغییر اقلیم کره زمین ناشی از اثر گلخانه‌ای تشدیدی حاصل از تصاعد گازهای کربنی به‌ جو زمین به‌عنوان یکی از مهمترین تهدیدها برای توسعه پایدار و امنیت غذایی به‌‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان نظیر ایران محسوب می‌شود. این پژوهش، با هدف تعیین اثرات عملیات احیایی آبخیزداری (مکانیکی، بیولوژیک و بیومکانیکی) اجراء شده به‌وسیله سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، در افزایش پتانسیل ترسیب کربن اراضی و انتخاب الگوهای بهینه­ اجرا شده، طرح­ریزی و اجرا شده است. به‌منظور برآورد میزان ترسیب کربن، سه حوضه به‌عنوان سایت نمونه انتخاب شد که در هر سه حوضه به روش سیستماتیک-تصادفی با استفاده از ترانسکت و پلات، نمونه‌برداری صورت گرفت. سپس، نمونه­ها توزین شده، وزن آن‌ها بر اساس پلات در واحد سطح و هکتار مشخص شد. نتایج پژوهش نشان داد که حوضه نمونه ریمله با میزان 2025 کیلوگرم در هکتار بیشترین و حوضه نمونه شاهد آبخوان با 122 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان ترسیب کربن را بین پروژه­های بیولوژیکی داشته­اند. به لحاظ نوع عملیات بیولوژیکی انجام‌ شده نیز، پروژه بذرکاری با گندم در حوضه ریمله با 1064.56 کیلوگرم در هکتار بهترین عملکرد را از نظر ترسیب کربن داشته و در رتبه برتر قرار گرفت. با توجه به نتایج آزمایشات و تحلیل اطلاعات به‌دست آمده از سایت‌های مورد مطالعه، مشخص شد که در پروژه بیومکانیکی پخش سیلاب رومشکان که گونه اکالیپتوس کشت شده است، شرایط ترسیب کربن نسبت به سایر گونه‌های کشت شده در سایت‌های ریمله و آبخوان مطلوب‌تر بوده، میزان آن به‌طور میانگین 37.31 تن در هکتار است. در مجموع میزان ترسیب کربن خاک حاصل از عملیات مکانیکی، برای سه حوضه معرف ریمله، رومشکان و کوهدشت به‌ترتیب 45.7، 78.4 و 54.8 تن در هکتار و میانگین نمونه‌­های شاهد 26 تن در هکتار برآورد شد. در آخر، بر پایه نتایج این پژوهش، پروژه پخش سیلاب رومشکان با میزان ترسیب کربن 78.4 تن در هکتار پروژه موفقی از لحاظ ترسیب کربن با اعمال مدیریتی کارا و انجام عملیات آبخیزداری است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی اثر بخشی عملیات بیومکانیکی آبخیزداری در ترسیب کربن به‌منظور اصلاح تغییرات اقلیمی، مطالعه موردی: آبخوان‌داری کوهدشت و پخش سیلاب رومشکان

گرمایش جهانی معلول تصاعد گازهای گلخانه‌ای نظیر گازکربنیک، متان، نیترواکسید و غیره به جو در اثر فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی می‌باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر بخشی عملیات بیومکانیکی آبخیزداری به‌منظور اصلاح تغییرات اقلیمی در دو سایت پخش سیلاب رومشکان و آبخوان‌داری کوهدشت انجام شد. بدین‌منظور چهار گونه درختی اکالیپتوس­، سرو­­­، بادام و انجیر در سایت پخش سیلاب رومشکان و پنج گونه درختی پسته، انار...

full text

ارزیابی اثر بخشی عملیات بیومکانیکی آبخیزداری در ترسیب کربن به منظور اصلاح تغییرات اقلیمی، مطالعه موردی: آبخوان داری کوهدشت و پخش سیلاب رومشکان

گرمایش جهانی معلول تصاعد گازهای گلخانه ای نظیر گازکربنیک، متان، نیترواکسید و غیره به جو در اثر فعالیت های کشاورزی و صنعتی می باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر بخشی عملیات بیومکانیکی آبخیزداری به منظور اصلاح تغییرات اقلیمی در دو سایت پخش سیلاب رومشکان و آبخوان داری کوهدشت انجام شد. بدین منظور چهار گونه درختی اکالیپتوس­، سرو­­­، بادام و انجیر در سایت پخش سیلاب رومشکان و پنج گونه درختی پسته، انار...

full text

بررسی و مقایسه میزان ترسیب کربن ‌عملیات بیولوژیک در دو منطقه ریمله خرم‌آباد و آبخوان‌داری کوهدشت

افزایش گرماوتغییر اقلیم کره زمین، ناشی از اثر گلخانه‌ای گازهای کربنی (به علل گسترش استفاده از انرژی فسیلی، نابودی پوشش گیاهی و تخریب منابع اراضی و خاک) به‌ جو زمین، مهمترین تهدید توسعه پایدار و امنیت غذایی بویژه در مناطق خشک ونیمه‌خشک جهان نظیر ایران است. راهکار مهم مقابله با این مشکل، ترسیب کربن در اکوسیستم‌های گیاهی با روش‌های مدیریتی ،نظیر عملیات بیولوژیکی است. به منظور بررسی و مقایسه میزان ...

full text

بررسی عملکرد عملیات بیولوژیکی آبخیزداری بر ترسیب کربن خاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کلستان فارس)

حوزه­ های آبخیز در هر منطقه به عنوان بزرگترین واحدهای فیزیکی و توپوگرافیک همراه با تنوع اکوسیستمی از اهمیت خاصی برخوردار هستند. خاک، از مهم­ترین اجزای این اکوسیستم ­ها در مقیاس جهانی سومین منبع ذخیره کربن است و در توازن جهانی کربن و ترسیب آن نقش به­ سزایی دارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش پروژه­ های آبخیزداری روی ترسیب کربن است که می­تواند باعث غنی شدن خاک و بهبود شرایط حوزه­ های آبخیز شود...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 1

pages  166- 179

publication date 2019-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023